mózgowe porażenie dziecięce

Mózgowe porażenie dziecięce
Mózgowe porażenie dziecięce (łac. paralysis cerebralis infantium, ang. cerebral palsy),
nazywana również chorobą Little'a – jednostka chorobowa określająca
różnorodne zaburzenia ruchu oraz postawy, wynikające z trwałego, niepostępującego[1] uszkodzenia mózgu we wczesnym stadium rozwoju. Powiązane też ze spektrum autyzmu.

Etioligia
Do uszkodzeń mózgu najczęściej dochodzi między 26. a 34. tygodniem ciąży.
Statystycznie mózgowe porażenie dziecięce występuje u 2/1000 żywo
urodzonych dzieci. Ta częstość wzrasta wielokrotnie w grupie
wcześniaków. Występowanie mózgowego porażenia dziecięcego u wcześniaków może być związane z przyczyną przedwczesnego porodu, jak oraz może być następstwem przedwczesnego porodu samego w sobie.
W powstawaniu odgrywają rolę różne czynniki, w okresie płodowym (niedotlenienie, zakażenia),
w okresie okołoporodowym (przedwczesne odklejanie się łożyska, wahania
tętna płodu) a nawet ma znaczenie stan zdrowia matki (choroby serca,
nerek, watroby, cukrzyca) przed poczęciem dziecka. Kiedyś za najczęstszą
przyczynę uważano zamartwicę,
ale współczesne badania wykazują, że jest to niecałe 10% wszystkich
przyczyn mózgowego porażenia dziecięcego. Uszkadzający wpływ zamartwicy
zależy od czasu trwania, stopnia nasilenia oraz od mechanizmów adaptacyjnych płodu, które są uwarunkowane genetycznie.

Objawy
Uszkodzenia mózgu powodują specyficzne powstawanie zaburzeń ruchowych (niedowłady, porażenia, ruchy mimowolne, inkoordynacja), mogą wystąpić zaburzenia w rozwoju umysłowym, mowy, zachowania, oraz epilepsja. Objawy są częściowo powiązane ze spektrum autyzmu.

Towarzyszące choroby i zaburzenia
Rodzice dziecka chorego na MPDZ udają się do pediatry pierwszego
kontaktu dopiero wtedy, gdy dziecko zachoruje lub gdy wystąpi u niego
kolejny akt dramatu - napad padaczkowy. Napad padaczkowy może
towarzyszyć chorobie zakaźnej lub mieć charakter izolowanego zaburzenia.
W obu przypadkach może wskazywać na ujawnienie się padaczki. Padaczka
u dzieci chorych na MPDZ występuje na ogół w pierwszych 4-5 latach
życia. Częstość ujawniania się padaczki zależy od postaci MPDZ [8];
największa jest w czterokończynowych postaciach MPDZ, w których
zależnie od sposobu oceny szacowana jest na 50-90%. Padaczka
w większości przypadków przejawia się napadami zgięciowymi (zespół
Westa). Często też obserwuje się ją u dzieci z porażeniem połowiczym
(34-60%), rzadko występuje natomiast w postaci kurczowej MPDZ, zwłaszcza
u dzieci urodzonych przedwcześnie (11-20%). Charakteryzuje się większą
niż wśród ogółu chorych na padaczkę opornością na leczenie. Jej
wystąpienie pogarsza rokowanie, ponieważ każdy napad drgawek - z uwagi
na niewydolność ruchową dziecka - zwiększa ryzyko urazu oraz wywołuje
lęk rodziców, prowadząc do jeszcze większej nadopiekuńczości
z jednoczesnym podświadomym odrzucaniem dziecka. Z tego powodu pojawienie się napadów wymaga w każdym przypadku konsultacji u neurologa dziecięcego.
Niekiedy w celu ustalenia właściwego rozpoznania i rozpoczęcia leczenia
konieczna jest również hospitalizacja dziecka na oddziale
specjalistyczny.

Leczenia przeciwpadaczkowego na ogół nie rozpoczyna się przed wystąpieniem 2. napadu. W razie powtórzenia się napadu drgawek, aby skrócić drgawki, zaleca się doodbytnicze podanie diazepamu (patrz także Padaczka).
Wypisując receptę na diazepam w postaci doodbytniczej należy bardzo
dokładnie poinstruować rodziców jak się go podaje, a także jakie są
niepożądane skutki tego leczenia.
Rokowanie
Stan dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym, z punktu widzenia samego
zespołu, powinien się poprawiać, a samo porażenie nie postępuje.
Leczenie opiera się przede wszystkim na prowadzeniu rehabilitacji.
Stan dzieci często jest bardzo ciężki, rehabilitacja często daje bardzo
powolne postępy, a dodatkowo utrudniać ją mogą inne towarzyszące choroby.

Leczenie, stosowane terapie
1.Uszkodzenie mózgu, które powoduje porażenie mózgowe, najczęściej nie
nasila się, ale również nie ustępuje. Nie oznacza to jednak, że dziecku
nie można pomóc. Leczenie porażenia mózgowego opiera się na określeniu
stopnia inwalidztwa (psychicznego, fizycznego, słuchowego albo
wzrokowego) oraz w miarę możliwości redukcji tych ograniczeń do minimum.
Sami rodzice nie są w stanie zapewnić dziecku wystarczającej opieki oraz terapii.
2. Opieka nad chorym wymaga współdziałania z pediatrami, logopedami oraz
fizjoterapeutami oraz nauczycielami, a także, w niektórych przypadkach, z
okulistami, laryngologami, ortopedami, terapeutami zajęciowymi,
psychologami, pracownikami socjalnymi oraz wieloma innymi osobami.
Zajęcia z fizjoterapii najczęściej prowadzone są w przychodniach,
ośrodkach dla osób niepełnosprawnych oraz na turnusach rehabilitacyjnych.
3. Celem ich jest zapobieganie utrwalaniu się zniekształceń poprzez
relaksację sztywnych mięśni oraz ustawianie w najwłaściwszej pozycji
chorobowo zmienionych kończyn. Zmniejszenie napięcia mięśni można także
osiągnąć stosując odpowiednie leczenia farmakologiczne. Stosuje się
także leki neutralizujące drgawki. Dzięki fizjoterapii z użyciem
baloników oraz innych urządzeń ortopedycznych wiele dzieci, które wcale nie chodziły, może nabyć tę umiejętność.
4. Pomoc logopedy może podnieść zdolność komunikowania się dziecka z
otoczeniem, a także zmniejszyć uciążliwości związane z połykaniem oraz karmieniem.
5. Dzięki zabiegom operacyjnym wiele dzieci może podjąć próby chodzenia za
pomocą urządzeń ortopedycznych oraz nie być przez całe życie skazane na wózek inwalidzki.
6. Jedną z metod rehabilitacji osób niepełnosprawnych jest hipoterapia, a
swoją zaletę zawdzięcza koniowi biorącemu udział w terapii. To właśnie
obecność konia – "współterapeuty" – sprawia, że jest to wyjątkowa oraz
niepowtarzalna metoda terapeutyczna, dająca zupełnie nowe oraz
niespotykane w innych terapiach możliwości. Jest ona jednak ściśle
powiązana z innymi metodami rehabilitacyjnymi oraz terapeutycznymi oraz w
pełni wykorzystuje z ich dorobku. Dzięki tej terapii możliwe jest przywrócenie sprawności fizycznej oraz psychicznej.
7. Inną często spotykaną metodą jest terapia z udziałem psa,
która jest formą terapii kontaktowej z udziałem odpowiednio
przystosowanych psów, wspomagająca inne rodzaje terapii (ruchu, mowy,
psychoterapię). Może być stosowana u osób z różnymi schorzeniami,
przynosząc doskonałe efekty. Jest adresowana zarówno do dzieci, osób
dorosłych, jak oraz starszych. Obecność psa na zajęciach terapeutycznych
stanowi doskonałą motywację do podejmowania działań, wprowadza do
terapii spontaniczność, radość oraz daje poczucie bezpieczeństwa.
Zadaniem dogoterapii jest pomoc w przywróceniu ludziom zdrowia, uśmiechu
oraz wiary we własne siły. Poprzez terapię można:
-Rozwijać mowę, wzbogacać słownik.
-Przełamywać lęk.Rozwijać funkcje poznawcze.
-Stymulować zmysły, ćwiczyć koncentrację, koordynację ruchów, orientację przestrzenną.
-Rozwijać myślenie przyczynowo-skutkowe.
-Stymulować pracę mięśni poprzez wykonywanie ćwiczeń ruchowych.
-Budować poczucie własnej wartości, pewności siebie, bezpieczeństwa.
-Podnosić aktywność, uczyć samodzielności, odpowiedzialności.
-Łagodzić stres, samotność.Rozwijać spontaniczną aktywność.-
-Motywować oraz mobilizować do podejmowania działań.
-Uczyć właściwych postaw w stosunku do zwierząt.
-Uczyć zasad bezpiecznego postępowania z psami.
-Budować więzi emocjonalne u osób z trudnym kontaktem.
8. Dziecko dotknięte porażeniem mózgowym powinien stale badać pediatra (lub
odmienny specjalista), nieraz przy udziale psychologa, aby ocenić jego
ogólny rozwój oraz poziom inteligencji. Lekarze powinni omówić z
rodzicami sposób postępowania, który sprzyja rozwojowi oraz edukacji
dziecka. Wiele dzieci, u których porażenie mózgowe ma postać łagodną, a
iloraz inteligencji jest prawidłowy albo bliski prawidłowemu, może uczęszczać do zwykłej szkoły.
Dzieci ze znacznym inwalidztwem oraz poważnymi zaburzeniami uczenia się
muszą być kierowane do jeszcze bardziej specjalistycznych szkół.
Rodzicom dziecka chorego na porażenie mózgowe wydaje się niekiedy, że
jego rozwój jest bardzo powolny, bez większych szans na poprawę. Nie
wolno jednak wcale tracić nadziei oraz cierpliwości, a także próbować nietypowych, ale uzgodnionych z lekarzem metod leczenia.

Postacie
-Postacie piramidowe (spastyczne)
-Postacie pozapiramidowe (atetoza)
-Postać móżdżkowa (ataksja)
-Postacie mieszane